TÜRKİYE’NİN GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ DEĞERLENDİRİLMEYİ BEKLİYOR

Ülkemiz güneş enerjisi potansiyeli açısından birçok ülkeye göre şanslı durumdadır. Yıllık ortalama güneşlenme süresi 2.640 saat (günde 7,2 saat), ortalama ışınım şiddeti ise 1311 KWh/m²–yıl’dır (günlük 3,6 KWh/m²).
Türkiye’nin brüt güneş enerjisi potansiyeli 87,5 MTEP (milyon ton eşdeğer petrol) olarak belirtilmektedir. Bunun 26,5 MTEP’i ısı üretimine 8,75 MTEP’i ise elektrik enerji üretimine elverişli miktarlardır.

2008 yılında Türkiye’nin güneş enerjisi kullanımı 418 bin TEP ile 28,3 MTEP yerli kaynak üretimi içinde % 1,5 un altında pay almıştır. 2008 yılındaki 107 MTEP enerji tüketimi içinde ise güneş enerjisi kullanımının kayda değer bir payı bulunmamaktadır.

Türkiye’ye gelen güneş ışınımının yüz binde ikisinden yararlanılmakta ve 22 milyon konut içinde yalnızca 3,5–4 milyon konutta güneş enerjili sıcak su sistemi bulunduğu tahmin edilmektedir. Mevcut durumda enerji getirisi yaklaşık 500–600 milyon dolar olan sistemlerin yaygınlaştırılması ile 3–3,5 milyar dolar daha ısıl enerji katkısı gerçekleşebilecektir.
EİEİ tarafından teknik kapasitesi 405 milyar kWh, ekonomik potansiyeli 380 milyar kWH olarak tahmin edilen güneşe dayalı elektrik üretim kapasitesi de bütünüyle değerlendirilmeyi beklemektedir.

Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyelinin bölgelere göre dağılımında Güneydoğu, Akdeniz, Güney Ege ve Batı kısımları başta gelmektedir. Doğu Karadeniz hariç “güneş ülkesi” denebilecek olan Türkiye’de güneş enerjisi kullanım alanlarının yaygınlaşmasını sağlayacak yerli ve yeni teknolojilerin üretimi ve kullanımının sağlanması mümkündür. Bu yönde atılması gereken adımlar, 21 Haziran Dünya Güneş Günü dolayısıyla kamuoyunun dikkatine sunulmaktadır.

1.    Enerji ile ilgili yasalarda güneş enerjisi yetersiz bir yer tutmaktadır. Özellikle güneş enerjisinin ısı olarak kullanımını teşvike yönelik kamu, üniversite, meslek odaları, uzmanlık dernekleri temsilcilerinin katılımıyla bir Güneş Enerjisi Strateji Planı ve bu plandan hareketle temel bir yasa ve ikincil mevzuat ivedilikle hazırlanmalıdır.

2.    Güneşten elektrik enerjisi elde edilmesine yönelik ülke teknoloji seviyesi tespiti, Ar-Ge faaliyetlerinin kapsam ve yöntemi belirlenmeli; pilot tesis, üretim tesisleri ve yerli imalat montaj aşamaları planlanmalıdır.

3.    Güneş santrallerinin kurulması için arazi envanterinin belirlenmesi ve iletim–dağıtım sistemlerine bağlantı hazırlıkları ivedilikle yapılmalıdır.

4.    Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinin 22. maddesi güneş enerjisi kullanımını netlikle destekleyecek şekilde düzenlenmeli; güneşin güçlü olduğu bölgelerdeki yeni binalarda sıcak su ısıtması ve ısıtma soğutma sistemi desteği zorunlu olmalıdır.

5.    İmar mevzuatı, yeni imar planı geliştirilecek bölgelerde güneşten azami yarar sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Güneşe, doğal enerjilere ve yerel ekolojik sistemlere uygun kent planları yapılmalı, mevcut planlar dönüştürülmeli ve kamu tarafından denetlenmelidir. Tükettiği enerjiyi doğal kaynakları ve atıkları ile üretebilen mahalle ve kentler tasarlanmalıdır.

6.    Güneş enerjili sıcak su sistemlerinin yaygınlaşması için büyük kentler ve çok katlı binalarda güneş enerjili sıcak su toplayıcıların (güneş kolektörlerinin) yaygın kullanımını teşvik için kolektörler ve aksesuarlarında KDV % 1’e düşürülmeli; düşük gelir gruplarına kamu tarafından doğrudan maddi destek sağlanmalı: kat mülkiyeti açısından ortaya çıkan sorunları çözüme kavuşturan yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

7.    Güneş enerjili sıcak su sistemlerinin, güneş potansiyelinin yüksek olduğu Güneydoğu Anadolu, Akdeniz ve Ege bölgelerinde öncelikli olarak yeni yapılmakta olan binalarda kullanımını artıracak düzenlemeler yapılmalıdır.

8.    Güneş enerjili eko-mimari uygulamalarına, konutlarda doğal enerji üreten sistemlere, çatılarda güneş pili uygulamalarına geçilmeli; yeni yapılan binalarda güneş ısı ve sıcak su sistemleri zorunlu hale getirilmeli, eski yapılarda uygulanabilmesi özendirilmelidir.

9.    Güneş kolektörlerine yönelik TSE standartlarının eksiklikleri giderilmeli, paket ve toplu sistemlerin üretimi ve montajı için yeni standartlar belirlenmelidir.

10.    Güneş enerjisi sistemlerinin testlerinin yapıldığı akredite laboratuarların ulusal düzeyde oluşturulması ve yaygınlaştırılması için gerekli çalışmalar yapılmalı, yurt dışındaki laboratuarlara ödenen test ücretlerinin yurt içinde kalması hedeflenmelidir.

11.    Pompalı güneş enerjisi sistemlerine düşük KDV uygulanmalı, teşvikler getirilmeli, imar yönetmelikleri revize edilmelidir.

12.    Halen projesiz ve denetimsizce üretilip montajı yapılan güneş enerjili sıcak su (termal) sistemleri, TMMOB’ye bağlı Odalar tarafından yürütülen binaların mekanik tesisat, mimari, elektrik ve inşaat (statik) projelendirilmesi hizmetleri kapsamına alınarak bir standarda bağlanmalıdır. Bu projelerin ilgili meslek odaları tarafından Teknik Uygulama Sorumluluğu kapsamında mesleki denetimlerinin yapılabilmesi için gerekli mevzuat düzenlemeleri, odaların görüşü alınarak yapılmalıdır.

13.    Kırsal alanlarda pişirme amaçlı kullanılan güneş ocaklarının yaygınlaştırılması için çalışmalar yapılmalıdır.

14.    Jeotermal ve rüzgar enerjisinin mevcut olduğu bölgelerde güneş enerjisi ile entegre sistemler oluşturulmalıdır.

15.    Fotovoltaik Piller (PV) ve yoğunlaştırmalı sistemlerin yerli üretimi için üniversite, meslek örgütleri, sanayi işbirliği ile yerli üretim teşvik edilmeli, PV Güç Sistemleri ve Yoğunlaştırmalı Sistemlerin üretim maliyetlerinin düşürülmesi için DPT öncülüğünde ilgili bütün taraflar ve meslek odalarının temsilcilerinin katılımı ile stratejik bir eylem planı geliştirilmelidir.

16.    Kamu idareleri tarafından düzenlenen tüm açık alanlar, parklar caddeler ve sokaklar, güneş enerjisi ile aydınlatılarak tanıtımlar yapılmalı, kamu binaları ve okullarda güneş sistemlerine geçilmeli, il ve ilçelerde örnek proje ve uygulamalar gerçekleştirilmelidir.

Ali Ekber ÇAKAR
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu Başkanı

Yayına Giriş Tarihi

2010-06-21 10:45:00

Tarih: Temmuz 20, 2018, kategoriler: Basın haberleri Yazar: